Nét văn hóa đặc sắc và ý nghĩa trong cưới hỏi của người Si La

Phong tục cưới hỏi của người Si La mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống, phản ánh sự gắn kết cộng đồng và lòng tôn kính tổ tiên. Hãy cùng khám phá những nét đẹp đặc trưng trong nghi lễ hôn nhân của dân tộc này. 

Cư trú chủ yếu ở Lai Châu và Điện Biên, đồng bào Si La sở hữu những phong tục cưới hỏi độc đáo, phản ánh sâu sắc bản sắc văn hóa truyền thống.

Dù là một trong những dân tộc ít người nhất trong cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam, họ vẫn giữ gìn và phát huy nền văn hóa phong phú, đặc biệt trong các nghi lễ cưới hỏi. Hôn lễ không chỉ là dịp kết nối hai gia đình mà còn tôn vinh giá trị cộng đồng và tổ tiên. Đồng bào Si La vẫn luôn chú trọng bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống cho thế hệ sau.

Với sự phát triển của xã hội, việc bảo tồn các nghi lễ truyền thống của người Si La càng trở nên quan trọng. Mặc dù không có chữ viết riêng, văn hóa dân gian của họ được truyền miệng. Để bảo tồn những giá trị này, Phòng

Văn hóa và Thông tin huyện Mường Tè, phối hợp với xã Kan Hồ, đã phục dựng các nghi lễ truyền thống bằng cách ghi lại dân ca, điệu múa và phong tục cưới qua thiết bị ghi âm, ghi hình, giúp giữ gìn những giá trị này.

Tiêu biểu trong các nghi lễ truyền thống của người Si La là nghi lễ đám cưới, một phong tục luôn được cộng đồng duy trì và thực hiện. Mùa cưới của người Si La thường diễn ra vào tháng 11, 12 âm lịch. Đây là khoảng thời gian thuận lợi nhất khi vụ mùa đã hoàn thành, các gia đình có thời gian chuẩn bị và tổ chức nghi lễ quan trọng này.

Theo phong tục người Si La, trước ngày cưới, gia đình nhà trai mời ông mối – người có uy tín trong bản đến để bàn bạc các công việc liên quan đến đám cưới. Trong lễ dạm hỏi, ông mối sẽ thay mặt gia đình nhà trai đến thưa chuyện và thống nhất ngày đẹp để tổ chức lễ cưới, giờ đẹp để đón dâu, cùng với các lễ vật mà nhà gái yêu cầu.

Lễ cưới được diễn ra trong hai ngày, vào ngày đầu như đã hẹn trước, vào sáng sớm trước khi gà gáy, chị hoặc em gái của chú rể sẽ đến nhà cô dâu để xin dâu. Khi nhà gái đồng ý, lễ đón dâu được tiến hành. Cô dâu được người thân nhà gái đưa ra, trao cho nhà trai theo đúng nghi thức truyền thống. Sau đó đoàn đưa dâu sẽ đi vào rừng để thực hiện nghi lễ nhập họ. 

Vào ngày thứ hai, đoàn người đưa cô dâu đi đến nhà trai và dừng lại ở trước cửa, cô dâu không được vào nhà ngay mà phải chờ mẹ chồng mang ra một bộ trang phục mới. Trong lúc đó, trưởng tộc sẽ tiến hành lễ báo tổ tiên, thông báo về sự có mặt của một thành viên mới trong gia đình. Mẹ chú rể và những người phụ nữ của nhà trai sẽ đeo vòng cổ, vòng tay cho cô dâu, đồng thời giúp cô thay bộ trang phục mới, quấn tóc theo kiểu phụ nữ đã có chồng và đội khăn lên đầu. Sau đó cô dâu được đưa vào nhà để làm lễ cưới.

Sau khi làm lễ xong, thầy mo sẽ trao trứng gà luộc và xôi cho chú rể để thực hiện các thủ tục. Chú rể tay cầm xôi, tay cầm trứng, trao lễ vật cho cô dâu ,sau đó phải cùng nhau ăn hết ngay tại cửa, dưới sự chứng giám của tổ tiên và mọi người trong gia tộc.

Khi nghi lễ cúng tổ tiên hoàn thành, các thành viên trong gia đình, cùng với thầy cúng, sẽ tổ chức một bữa tiệc mừng với các điệu múa và hát dân ca đặc trưng của người Si La. Những bài hát chúc phúc và những điệu múa vui nhộn là một phần không thể thiếu trong lễ cưới của người Si La.

Phong tục cưới hỏi của người Si La không chỉ lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống mà còn thể hiện tinh thần đoàn kết và sự tôn kính tổ tiên. Dù điều kiện sống thay đổi, những nghi lễ này vẫn được duy trì, góp phần làm phong phú bản sắc văn hóa dân tộc.